بخش خصوصی و نقش آن در توسعه گردشگری سلامت ایران

 نباید انتظار داشته باشیم که بخش دولتی یکه‌تاز جذب گردشگر پزشکی باشد و در این عرصه به تنهایی میدان‌داری کند. در کشورهایی که موفق شده‌اند در حوزه‌ی گردشگری پزشکی به توفیق برسند، بخش دولتی و خصوصی با کمک همدیگر توانسته‌اند که در این حوزه موفق باشند و به عنوان مکمل همدیگر عمل کنند. حضور فعال بخش خصوصی در گردشگری سلامت می‌تواند موتور محرکه صنعت گردشگری سلامت باشد.

اما واقعیت این‌جاست که بخش خصوصی بدون حمایت‌های قانونی چندان نمی‌تواند کاری را از پیش ببرد. 

حمایت‌های دولتی الزاماً به معنای حمایت مالی از بخش خصوصی نیست، بلکه همین که مسیر قانونی پیش پای فعالان بخش خصوصی هموار شود و دولت برای جذب بیشتر گردشگر سلامت به کمک بخش خصوصی بیاید، همین‌ها می‌تواند بخش خصوصی را در توسعه گردشگری سلامت، موفق سازد.

گردشگری سلامت و نقش بخش خصوصی در پیشرفت آن

از آن‌جایی که گردشگری سلامت ایران صنعتی نوپا در حوزه‌ی گردشگری محسوب می‌شود، کمک­‌های دولتی برای پیشرفت آن بسیار مهم و تاثیرگذار است؛ برای مثال تسهیل فرآیند صدور ویزای گردشگران سلامت، تصویب قوانین مربوط به گردشگری سلامت و ایجاد زیرساخت برای آن، شناسایی جاذبه‌­های طبیعی مثل چشمه‌های آب گرم، اطلاع­‌رسانی مناسب درمورد این نوع گردشگری و غیره.

با وجود اقدامات بخش دولتی برای پیشرفت این صنعت، حضور بخش خصوصی و فعالیت حداکثری آن در این حوزه اهمیت بالایی دارد. در ادامه به برخی از فواید فعالیت بخش خصوصی در گردشگری سلامت خواهیم پرداخت:

• سرعت­‌گرفتن پیشرفت گردشگری سلامت با فعالیت سرمایه‌گذاران مطلع، متخصص و دلسوز در این حوزه
• بالا رفتن کیفیت خدمات با تمرکز بیشتر
• ارتباط بهتر با کشورهایی که پتانسیل انجام گردشگری سلامت را دارند
• تنظیم بهتر قیمت­‌ها نسبت به خدمات مشابه در کشورهای منطقه
• مطالعات تخصصی و برنامه‌ریزی بلندمدت

نقش دولت در تسهیل فعالیت بخش خصوصی در توریسم درمانی

وزارت بهداشت که یکی از مهم‌ترین نقش‌­ها را در پیشرفت گردشگری سلامت دارد، باید با برنامه‌ریزی مناسب به تسهیل فعالیت بخش خصوصی کمک کند.

آقای قاضی‌زاده هاشمی، وزیر سابق بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، درباره‌ی اهمیت بخش خصوصی در توسعه گردشگری سلامت می‌گوید:

“نقش وزارت بهداشت، امور خارجه و سازمان میراث فرهنگی در تقویت توریسم سلامت، تسهیل‌گری است. در این بین، مهم‌ترین نقش را بخش خصوصی دارد؛ توریسم سلامت به آسایش و رفاه و قیمت خدمات توجه دارد و بخش خصوصی باید برای جذب توریسم سلامت، قیمت خود را با کشورهای منطقه‌ای به گونه‌ای تنظیم کند که جاذبه داشته باشد.”

در ادامه به راهکارها و نحوه‌ی حمایت از بخش خصوصی در حوز‌ه‌ی گردشگری سلامت توسط بخش دولتی می­پردازیم:

     ۱. قانون­‌گذاری: وزارت بهداشت به نمایندگی از دولت می‌­تواند با شناسایی موانع حضور بخش خصوصی و انجام مطالعات درمورد پتانسیل­‌های درمانی، پزشکی و طب سنتی در ایران مقرراتی را تعیین کرده و به مجلس تقدیم کند. از آن‌جایی که گردشگری سلامت حوزه‌­ای جدید در صنعت گردشگری است، دولت موظف است نمایندگان و قانون­گذاران را از پتانسیل­‌های این بخش مطلع کرده و از لوایح تقدیم‌شده به مجلس دفاع کند. شایان ذکر است که وزارت بهداشت می‌­تواند قوانین مستقلی در قالب آیین‌­نامه به بخش‌های مربوطه مثل سازمان گردشگری، بیمارستان­‌ها و سازمان نظام پزشکی ابلاغ کند.

     ۲. ایجاد بسترهای مناسب برای سرمایه­‌گذاران داخلی و خارجی: دولت باید با تشویق سرمایه­‌گذاران به شکل­‌های مختلف، بستر مناسبی را برای ورود سرمایه‌گذاران به بازار داغ گردشگری سلامت فراهم نماید؛ اقداماتی نظیر اعطای املاک مناسب به این بخش، شناسایی پتانسیل­‌ها و بهبود وضعیت آن­‌ها تا حد ممکن، به‌روز بودن اطلاعات، تشویق به افزایش اطلاعات علمی پزشکی توسط پزشکان، پرستاران و کادر درمانی حاضر در بخش گردشگری سلامت، اعطای وام‌­های کم­‌بهره به فعالان این حوزه و درکل بهبود فضا برای جذب و ترغیب سرمایه­‌گذاران.

     ۳. بهبود تکنولوژی و کمک به تجهیز مراکز درمانی: هرچه یک کشور پزشکان حاذق‌تر و مراکز درمانی مجهز­تری داشته باشد، طبیعتاً امکان حضور گردشگر سلامت در آن کشور بیشتر خواهد شد و هر گردشگر سلامت اگر خاطره­‌ی خوبی از گردشگری خود داشته باشد، افراد دیگر را نیز برای سفر به آن کشور تشویق می­‌کند. از طرفی اگر فضای درمانی تا حدی پیشرفته باشد، سرمایه‌­گذاران علاقه­‌ی بیشتری برای سرمایه‌­گذاری در این بخش نشان خواهند داد.

     ۴. تبلیغات و اطلاع‌رسانی: یکی از مهم‌ترین ابزار دولت برای کمک به بخش خصوصی و جذب سرمایه‌­گذاری، اطلاع­‌رسانی و تبلیغات است. این موضوع باعث خواهد شد تا علاوه بر جذب گردشگر و بهبود گردشگری سلامت، سرمایه‌گذاران نیز با این حوزه‌ی جدید آشنا شده و به سرمایه­‌گذاری در این بخش ترغیب شوند.

همان­‌طور که مشاهده کردید، بخش دولتی نباید ناگهان حوزه‌ی گردشگری سلامت را رها کرده و صرفاً با سپردن آن به بخش خصوصی و سرمایه­‌گذاران، حضور آن­‌ها را تسهیل کند؛ بلکه تسهیل حضور بخش خصوصی در واقع به معنای همکاری درست و موثر بخش خصوصی و دولتی برای پیشرفت این حوزه می‌باشد.

حمایت از بخش خصوصی، ضامن ارتقای گردشگری سلامت

قوت بخش پزشکی در ایران، پتانسیل­‌های درمانی طبیعی و اسلامی بودن کشورمان از مهم‌ترین عواملی‌ست که باعث می­‌شود افراد ایران را به عنوان کشور مقصد درمانی خود انتخاب کنند. برخی تخصص‌­های درمانی مانند چشم‌پزشکی، عمل زیبایی بینی، عمل‌های پیوند قلب و کبد، امکانات کلینیکی و پاراکلینیکی و مراقبت­‌های پس از درمان، از نکات مثبت گردشگری سلامت در ایران است که به نسبت کشورهای هم‌مرز مثل عربستان، امارات، پاکستان و ترکیه از قیمت مناسب­‌تری نیز برخوردارند. این جنبه­‌های مثبت گردشگری پزشکی نباید نادیده گرفته شود و می‌بایست با مطالعات دقیق و برنامه‌ریزی‌­های درست در این زمینه پیشرفت نیز حاصل شود.

بخش خصوصی با کمک بخش دولتی و جذب سرمایه­‌گذاران داخلی و خارجی می­‌تواند با تمرکز در این بخش و همکاری سازمان گردشگری و میراث فرهنگی باعث بهبود گردشگری سلامت در ایران شود. بر اساس برنامه‌ی ششم توسعه کشور، ایران برنامه دارد تا سال 2022 بین 500 تا 600 هزار گردشگر سلامت را جذب کند و در صورتی که هرکدام به طور میانگین 5 هزار دلار در هر سفر خرج کنند، درآمد بسیار زیادی را نصیب کشور خواهد کرد و به همین شکل اشتغال­‌زایی نیز افزایش پیدا خواهد کرد.